ZİHİNSEL ENGELİN NEDENLERİ**DOĞUM ÖNCESİ NEDENLER
1)Genetikle ilgili nedenler
2)Biyokimyasal hastalıklar ve beyinle ilgili problemler
3)Çevresel nedenler
**DOĞUM ANI NEDENLER
**DOĞUM SONRASI NEDENLER
1)GENETİKLE İLGİLİ NEDENLER;
Ø Hücrelerde bulunan 46 kromozomun 44’ü vücut hücrelerine 2’si ise cinsiyet hücrelerine aittir.
Ø Cinsiyet kromozomları kadında XX,erkekte XY olarak açıklanır.
Ø Vücut hürelerine ait kromozomlarla ilgili bozukluk sonucunda DOWN SENDROMU,
Ø Cinsiyet kromozomlarına ait bozukluk sonucunda KLİNELFER VE TURNER SENDROMU oluşur.
A)DOWN SENDROMU
Ø Kalıtsal kökenli kromozomal bir bozukluktur.
Ø Normal insanlarda bulunan 46 kromozomun 47 olması halinde veya 46 kromozomdan birinin deformasyona uğraması sonucunda ortaya çıkmaktadır.
Ø Down sendromlu çocukların zekaları çok ağır zeka engelinden,çok hafif zeka engeline kadar değişebilmektedir.
Ø Bu çocuklar;çekik göz,kalın dudak,büyük dil,kısa parmak gibi fiziksel özelliklere sahiptirler.Ø Down sendromlularda,dil gelişimi yürümenin başladığı yıldan 1-2 yıl sonra gerçekleşmekte ve engelin derecesine göre hız kazanmaktadır.
Ø Bu çocuklar dil kaslarının zayıflığı nedeniyle sözcükleri ifade etmekte zorlanmaktadırlar.
Ø Bu çocuların bir çoğuna imkan verildiğinde çalışabilecek,alışveriş yapabilecek,basit cümleleri okuyabilecek derecede okuma -yazma öğrenebilmektedirler.
Ø Down sendromun 3 tipinden söz edilmektedir.
1)TRİZONOMİ;
Ø 21 Numaralı Kromozomun çift değil,üç tane olmasıdır.
Ø Yani kromozomların toplam sayısı 46 olması gerekirken 47’dir.
Ø İleri yaşta anne olmanın trizonomi 21’e bağlı olduğu düşünülmektedir.
2)MOZAİK MONGOLİZM;
Ø Bu tipte bazı hücreler normal,bazıları üç kromozom taşımaktadır.
Ø Bazı hücrelerde 46 ,bazılarında 47,bazılarında ise 48’ dir.
Ø Bu çocukların anne babalarının kromozomal açıdan normal olduğu vurgulanmaktadır.
3)TRANSLOKASYON;
Ø 21 kromozomdaki ekstra kromozom kırılarak bir diğer kromozom çiftine yapışır ve düzen bozulur.
Ø Bu çocuklar doğdukları anda fark edilebildiği gibi doğduktan sonrada fark edilebilmektedirler.
B)KLİNEFELTER SENDROMU;
Ø Erkek çocuklarda görülür.
Ø Kromozom sayısı XXY olup 47’dir.
Ø Çocuk fazla olan X kromozomunu anne veya babadan almış olabilir.
Ø Bu çocukların boy ve bacakları ince uzun,sesleri ince ve sakalları azdır,dil gelişinde gerilik söz konusudur.
Ø Orta derecede zihinsel engelleri vardır.
Ø Psikoseksüel davranış bozuklukları görülebilir.
Ø Tedavi için;ergenlik çağında erkeklik hormonu verilmesi önerilmektedir.bu hormonun cinsiyet karakterini gelişmesini sağlar.
C)TURNER SENDROMU:
Ø Bu sendromda kromozom yapısı X0 şeklinde olup 45 kromozom vardır.
Ø Eksik olan cinsiyet kromozomlarından biri zigotta ki bölünme sırasında kaybolmuş olabilir.
Ø Bu çocuklar zekaca genellikle normale yakın özellik gösterir.
Ø Konuşma ve dil problemlerine genellikle rastlanmaz.
Ø Boyları kısa,göğüsleri yassı,yüksek damak,doğuştan kalp problemleri,gözlerde şaşılık görülür.
2)BİYOKİMYASAL HASTALIKLAR VE BEYİNLE İLGİLİ PROBLEMLER
1)GALAKTOSEMİA;
Ø Süt şekeri olan laktozun bileşiminde bulunan glaktosun glikoza çevrilmemesi sonucu,dokularda toksit etki göstermesi ile ortaya çıkmaktadır.
Ø Erken tanı önemlidir.
Ø Bebek doğduğunda normaldir.
Ø İlk ay içinde iştah azalır,gelişme geriler ve karaciğer büyür.
Ø Tedavi;süt ve sütten yapılan yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
2)FENİLKETANÜRİ;
Ø Bir metabolizma bozukluğudur.
Ø Fenilalanin fazla üretimi sonucu oluşmaktadır.
Ø Vücutta biriken,dışarıya atılmayan fenilasit beyinde birikir ve beyin gelişimini olumsuz yönde etkiler.
Ø Bu çocuklar sarı saç,mavi göz,kurk dil özellikleri sayılabilir.
Ø İlk aylardan,topuktan alınan kan ile bu hastalığın teşhisi mümkündür.
3)HİDROSEFALİ;
Ø Beyin zarı ile kafatası arasında serebro spinal denen sıvının fazlaca birikmesi durumudur.
Ø Erken müdahale yapılırsa beyin içindeki sıvı bir boru yardımıyla ana damarlara bağlanır ve vücut tarafından emilir.Bu durumda zihinsel engellilik tehlikesi ortadan kalkmaktadır.
4)MİKROSEFALİ;
Ø Kafatasının normalden küçük olma durumudur.
Ø Mikrosefali ‘de beyin gelişmesini olumsuz yönde etkilemektedir ve çocukta zihinsel engele neden olmaktadır.
Ø Nedeni bilinmemekle birlikte kalıtımın etkili olduğu savunulmaktadır.
Ø Genelde altı ayda kapanan bıngıldakların erken kapanması sonucunda oluşmaktadır.
3)ÇEVRESEL NEDENLER;
Ø Çocuğun zihinsel engelli olmasına neden olabilmektedir.
Ø Annenin hamilelik yaşı,kan uyuşmazlığı,çoğul gebelik çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir.
Ø Alkol sigara ve uyuşturucu maddeler,kimyasal ilaçlar hamilelikte bebekte toksit etkilere yol açmaktadır.
Ø Damara ait bozukluklar,annede kanama,travmalar,doğum öncesinde beyin kanamasına neden olabilir.
Ø Bunların yanı sıra annenin hamilelikte geçirdiği kızamıkçık,frengi,toksoplazma,tüberküloz,ve ateşli hastalıklar zihinsel engele neden olan doğum öncesi çevresel nedenlerdir.
DOĞUM ANI NEDENLER
Ø Doğum travmaları,doğumda çocuk geliş pozisyonu,uzun süren zor doğumlar,vakum gibi araçların yanlış kullanımı,
Ø Bebeğin doğum kanalında uzun süre kalması nedeniyle bebeğin beynine yeterince oksijen gitmemesi,
Ø Plesenta ya ait anomiler kordon dolanması erken doğum ve geç doğum gibi gebelik süresinden sapmalar zihinsel engele neden olabilmektedir.
DOĞUM SONRASI NEDENLERØ Doğum öncesi ve doğum anında herhangi bir sorunla karşılaşmamasına rağmen doğum sonrası dönemde çeşitli enfeksiyonlar,hastalıklar kazalar,zehirlenmeler,beslenme bozuklukları ve olumsuz çevre koşulları nedeniyle zihinsel engeller durumu görülebilmektedir.
Ø Erken doğan bebeklerde menenjit,zatürre,gibi ağır enfeksiyonların görülme oranı yüksektir.
Ø Trafik kazaları,çarpma ve düşmelerle meydana gelen kafa travmaları,dolaşım sistemi bozuklukları beyinde zedelenmelere yol açabilmektedir.
Ø Ayrıca bakteri,virüs,parazit ve mantara bağlı sinir sistemi hastalıkları da beyin fonksiyonlarını olumsuz yönde etkilemektedir ve zihinsel engele neden olmaktadır.
Ø Doğum sırasında görülen zatürre,bronşit,astım,yabancı cisim yutma,göğüs çarpmaları,oksijen yetmezliğine neden olabilmektedir.
Ø Kızamık,boğmaca gibi hastalıklar ile kuduz ve çiçek aşılarından sonra beyin fonksiyonlarında zedelenme görülebilmektedir.
Ø Çocuğun zihinsel becerileri yeterli ve yaşıtlarına uygun olsa bile,
Ø yetersiz beslenme ev ortamının uygun olmaması,
Ø uyarıcı eksikliği,
Ø oynaması ve çevreyi keşfetmesi için çocuğa gerekli fırsatların sağlanmaması,
Ø anne çocuk arası ilişkilerde yoksunluk yada sınırlılıklar gibi sosyal kültürel geri kalmışlık çocuğun hafif derecede zihinsel engelli olmasına neden olmaktadır.
0 yorum:
Yorum Gönder